Evde Bakım Hizmetleri ve Evde Sağlık Nedir, Evde Bakım Maaşı Nasıl Alınır?

Evde uygulanabilir sağlık hizmetlerinden olan evde bakım birçok insanın hayatını değiştiriyor.

Evde bakım ve Evde Sağlık, özel kuruluşlar tarafından olduğu kadar belediyeler tarafından da verilen bir hizmettir. Hizmetin varlığı, detayları veya ücretleri henüz diğer sağlık hizmetleri kadar bilinmiyor ancak her geçen gün evde bakıma ihtiyacı olan kitlenin sayısı artmakta ve buna bağlı merak ve bilinçlenme yükselmektedir. Yaşlanmayla birlikte artan kronik hastalıklar, sürekli çoğalan kanser vakaları, sekiz milyon bedensel engelliye her yıl katılan yüz elli bin bin engelli, Türkiye’de evde sağlık hizmetlerini önemli bir noktaya getirdi.

Bu hizmeti iyi bilmeniz gerekiyor. Çünkü çok yakında evde bakım herkes tarafından kullanılacak. Bu hizmet henüz tam anlamıyla bilinmiyor, evde bakım ve evde sağlık özel kuruluşlardan olduğu kadar devlet tarafından da verilen bir hizmet.

Yaşlanmayla birlikte kronik hastalıkların artması, sürekli çoğalan kanser vakaları, her sene eklenen engelli sayısı Türkiye’de evde sağlık hizmetlerini profesyonel anlamda yeni ve gelecekte olmazsa olmaz bir sektör olarak ortaya çıkardı.

Ailenizde bakıma muhtaç yaşlı bir yakınınız ya da her zaman bakıma muhtaç biri var mı? Ev içindeki ve ev dışındaki görevlerinizde size yardımcı olacak bir Evde Sağlık Çalışanı olarak da bilinen bir bakıcı görevlendirmeyi düşünüyor musunuz? CDC’ye göre, 65 yaşını dolduran kişilerin %71’i uzun vadeli bakım hizmetlerini kullanmayı umuyor olabilir.

Peki, Evde Bakım Nedir?

Hastanın engel durumundan veya sadece yaş itibarıyla kendi bakımını sağlayamama durumuna göre sağlık (rehabilitasyon, fizyoterapi, post operatif bakımı) veya sosyal hizmetlere (alışveriş, temizlik, yemek, kişisel bakım) ihtiyacı olabilmektedir. 

Buna göre resmi (devlet ve sivil toplum kuruluşları) veya resmi olmayan (aile, komşular, toplum gönüllüler) kurum ve personeller aracılığıyla ihtiyacı olan kişilere evde bakım desteği verilmektedir.

İster daha önce ihtiyacınız olmasın veya ilgilenmemiş olun ama sağlık sektöründe bu değişiklik sizin hayatınıza da yansıyacak. Belki bir zamanlar cümleye hayal edin diye başlardık ama artık uygulanabilir bir süreçten bahsediyoruz. Yani bir an olsun düşünün: hastasınız, canınız dışarı çıkmak istemiyor ve eve gelen bir doktor sizi muayene ediyor. Hatta bir hemşire serum takıyor. Bir fizyoterapist gelip size fizik tedavi uyguluyor.

Bu kılavuzu okuduğunuzda, Evde Bakım ve Evde Sağlık hakkında bilgi sahibi olacak, süreçlerin nasıl ilerlediğini öğrenebileceksiniz. Evde bakım sürecinin nasıl ilerlediğini anlamak; en ihtiyaç duyduğunuz anda kendiniz ve aileniz için en doğru bakım çözümüne ulaşmanızı sağlayacaktır.

Genel olarak evde sağlık hizmetlerine ihtiyaç duyan hasta ve hasta yakınlarının, bakım ve tedavi için evden çıkmadan neler yapabileceklerini anlamalarına ve bakım süreçleri boyunca bu adımları planlamalarına yardımcı olmak hedeflenmiştir.

Evde Bakım Hizmetleri Nelerdir ve Kurumlar Hangi Hizmetleri Verirler?

Sosyal Hizmetler:

• Etkileşimler
• Faaliyetler
• Hobiler
• Geziler
• Hafif egzersizler

Evde Yardım:

• Alışveriş
• Yemek hazırlama
• Doktor randevuları
• Ev idaresi

Kişisel Bakım:

• Yıkanma ve giyinme
• İlaç hatırlatıcıları
• Yemek yardımı
• İnkontinens bakımı
• Hareketliliği izleme

Kapsamlı Bakım:

• Tuvalet yardımı
• Alzheimer bakımı
• Taşıma hizmeti
• Hemşirelik
• Fizik Tedavi

Evde Bakım Hizmet Süreçleri

ARKADAŞLIK / EV DÜZENLEME
Hafif oda temizliği ve yemek hazırlama, yaşlanmadan dolayı etkilenen kişilere sinir bozucu görevler haline gelebilir. Evdeki yardımlar, temel hizmetlerin yanı sıra çok sayıda günlük etkinlik için yardım sağlar:

• Güvenlik kontrolü
• Ulaştırma ve sosyalleşme
• Bilişsel uyarı ve evde gözetim
• Yemek hazırlama
• Ev hizmetleri organize etmek ve çamaşır hizmetleri
• Ailenin bakımı için yardım

FİZİKSEL YARDIM
Yaşlanmanın fiziksel etkilerinden muzdarip olanlar için, Evde Bakım, gün boyunca çeşitli şekillerde yardımcı olabilir:

• Ambulasyon yardımı
• Giyinme yardımı
• Yatağa veya koltuğa konumlandırma
• Yatak veya koltuk arasında taşıma
• Tekerlikli sandalye yardımı

HİJYEN
İnsanlar yaşlandıkça veya engelleri arttıkça, temel hijyen gereksinimlerini sağlamaları zorlaşabilir. Sevdikleriniz özellikle bu konularda yardıma ihtiyaç duyuyor olabilir:

• Banyo ve duş yardımı
• Yatak temizliği
• Taranma
• Kişisel bakım
• Ağız bakımı
• Tuvalet ve inkontinans bakımı

SAĞLIKLI YAŞAM
Bakıcılar, sevdiklerinizden birinin fiziksel ve zihinsel olarak yaşlanmanın etkilerini ertelemelerine veya gecikmesine yardımcı olacak hizmetler sunabilir. Aşağıdakileri içeren hizmetler ile sağlıklı yaşamı geliştirmeye yardımcı olurlar:

• Hafif egzersiz programları
• Yemek planlaması
• İlaç hatırlatmaları
• Güvenlik denetimi
• Kognitif stimülasyon

UZMAN HEMŞİRELİK
Tıbben eğitimli personeller bulunduğunuz yerlerde, birçok evde bakım şirketinde bulunan bir dizi evde bakım hizmetini sağlayabilir:

• 8-12 ve 24 saatlik hemşire desteği
• İlaç planlaması ve hatırlatma
• Enjeksiyon Desteği
• Yara bakımı
• Kıyafet değiştirme
• Kateter bakımı
• Ostomi / Kolostomi bakımı
• Enteral beslenme yardımı

Evde Bakım Aylığı Nasıl Alınır? *

Devlet Destekli Evde Bakım Parası Nedir?
Bakıma muhtaç yaşlı ve engellilerin bakımını üstlenen akrabası, vasisi gibi üçüncü kişilere ödenen bir meblağdır.

Evde Bakım Aylığı Kapsamında Engelli Kişiye Kaç Saat Bakım Hizmeti Verilmelidir?
Akrabanın veya vasinin engelli kişiye 24 saat bakım hizmetini, en az 8 saat fiili bakımını gerçekleştirmesi gerekiyor.

Hangi Kuruma Müracaat Edilmelidir?
Bağlı bulunduğunuz il/İlçedeki Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İl/İlçe Müdürlüğüne müracaat edilmesi gerekiyor.

Evde Bakım Aylığı Hangi Aylarda Yatırılır
Evde Bakım aylığı her ay yatırılmakta olup her ayın 15 ile 31 arası hesaplara aktarılmaktadır.

Evde Bakım Hizmetleri Aklınıza Takılan Sorular

Evde bakım hizmetleri; günlük ev işlerine yardımdan, tıbbi bakım hizmetlerinin tamamına kadar değişen geniş kapsamlı hizmetler bütünüdür.

Evde bakım hizmetleri; temizlikten – yemek pişirmeye – ev işlerinden – evde hemşirenin sağlayacağı tıbbi desteğe kadar ihtiyaca göre çeşitlenmektedir.

Ameliyat sonrası iyileşme sürecinde olan ya da kronik bir rahatsızlığından ötürü uzun vadede evde bakıma ihtiyaç duyan bir yakınınız varsa ya da kendiniz böyle bir durumda iseniz evde bakım hizmetleri ihtiyacınızı karşılayabilir.

İhtiyacınıza yönelik en doğru hizmeti almak için aşağıdaki konulara dikkat etmenizi tavsiye ederiz.

Nitelikler

Eğer evde bakım hizmeti almak istiyorsanız:

• Şirket devlet tarafından lisanslı mı? Anlaşacağınız evde bakım şirketinin sağlık bakanlığından onay alıp almadığını öğrenin.
• Şirket için referanslar bulun. Söz konusu şirkettin hizmetinden daha önce yararlanan kişiler ile konuşun. Doktorlardan, hemşirelerden ve sağlık teknisyenlerinden memnun kalıp kalmadıklarını sorun.

Eğer evde bakımı gerçekleştirecek bir sağlık profesyoneli ile anlaşacaksanız:

• Kimlik bilgilerini öğrenin. Görevlinin eğitimli ve tecrübeli olduğundan emin olun.
• Kişi hakkında referanslara ulaşın. Evde sağlık hizmeti verecek sağlık profesyoneli ile daha önce çalışmış kişilere ulaşıp hizmetten memnun kalıp kalmadıklarını öğrenin.

Bakımın Kalitesi

Eğer bir evde bakım hizmeti veren şirket ile anlaşmak istiyorsanız:

• Şirketin sağlık görevlilerini nasıl ayarladığını, sözleşmeli olarak dışarıdan mı kiraladığını, şirketin personeli mi olduğunu öğrenin.
• Şirketin çalışanlarına devamlı eğitim verip vermediğini öğrenin.
• Bakıcıların lisansı olup olmadığını öğrenin.
• Çalışanların samimiyetini değerlendirin. Size faydalı olacaklarından emin olun.

Maliyetler

Bir şirket ile çalışmaya karar vermeden önce hizmetin maliyeti ile ilgili bilgi edinin.

• Şirket hizmetlerini nasıl fatura ediyor? Tüm hizmetlerin ücretlerini tek tek öğrenin. Evde bakım hizmetleri ile ilgili tüm detaylı işlemleri ve işlemlere ait ücretlerin listelerini görevlilerden isteyin.
• Hizmetin sağlık sigortası tarafından kapsanıp kapsanmadığını öğrenin. Alacağınız hizmetin devletin sağlık sigortası ya da özel sağlık sigortaları tarafından karşılanıp karşılanmadığını öğrenin.
• Şirketin ödeme ile ilgili nasıl yardımcı olacağını öğrenin. Şirketin sizi zora sokmayacak bir ödeme planı olup olmadığını öğrenin.

Hizmetleri Anlamak

Bir evde bakım şirketi ile anlaşmayı düşünüyorsanız anlaşmadan önce şu soruları sorabilirsiniz.

• Hizmet başlamadan önce yazılı bir bakım planı görebilecek misiniz? Bakım planı uygulanacak tıbbi hizmetlerden tıbbi malzeme kullanımına, doktor görüşmelerinden özel bakım ihtiyaçlarının neler olduğunu kapsayan bir liste olmalıdır.
• Sizin ve karşı tarafın haklarını koruyan yazılı bir belge var mı?
• Eğer gerekirse şirket, bakımını üstleneceği kişi için diyetisyen, terapist, danışman ya da diğer uzmanları da sevk edecek mi?
• Verilecek hizmetler ile ilgili herhangi sınırlamalar var mı? Varsa bu sınırlamalar neler?
• Hizmetin verilme zamanları neler? Hangi saatler aralığında profesyoneller size hizmet verecek?
• Acil durumlar için şirketin prosedürleri nelerdir?
• Sorunları çözmek için nasıl bir yol izliyorlar? Herhangi bir şikayetiniz olduğundan bunu kime bildireceğinizi öğrenin.
• Hizmet ne zaman başlayabilir?

Hizmeti Yakından İzleyin

Eğer sevdiğiniz bir yakınınız için evde bakım hizmeti alıyorsanız bakımın aşamalarını adım adım izleyin. Bakım hakkında endişeleriniz varsa hizmet aldığınız şirket ile derhal irtibata geçin. Bakımların kapsamında mutlaka doktor görüşmeleri olmasına da dikkat edin.

Ne Tür Bir Bakıma İhtiyacınız Var?

Herkese göre değişir. Sağlığınız sorunluysa, çok fazla bakıma ihtiyacınız olabilir. Oldukça zinde ve hareket halindeyseniz muhtemelen tam zamanlı hemşirelik bakımı ihtiyacınız olmayacaktır. Aşağıda durumunuza en uygun bakım evi çizelgelerini görebilirsiniz.

Evde Bakım ve Evde Sağlık Hizmetleri Arasındaki Farklar

Aradığınız tedavi ve bakım ihtiyacı için hangisine ihtiyacınız olduğunu biliyor musunuz? Evde iki temel bakım türü vardır: biri evde bakım, diğeri evde sağlık. Evde bakım günlük bakım, kişisel bakım ve destek hizmetlerini barındırırken, evde sağlık doktor ve hemşireler aracılığıyla tedavi veya bakımın seyrini kontrol ve takip etmeyi barındırmaktadır.

Evde Sağlık Hizmetleri Nedir?

• Doktor raporu ile tedavi hizmeti (bir doktorun tıbben evde bakım ihtiyacını gerekli görmesidir)
• Uzman bakım (bakım hemşireleri veya özel eğitim görmüş sağlık personelleri tarafından sağlanır)
• Evde bakım hemşireleri ilaç tedavisi uygulayabilir.
• Günlük yaşam aktiviteleri için yardımcı olabilir.
• Rehabilitasyon gibi alanlarda uzmanlaşmış bakım (fizik tedavi vs.)

Evde Bakım Nedir?

• Bakıcılar hizmet alan kişilere ilaç almaları için hatırlatıcı görevini sağlayabilir.
• Günlük yaşam aktivitelerinde destek olurlar.
• Hafif ev işlerinde yardımcı olurlar.
• Yemek hazırlamaya yardımcı olurlar.
• Randevulara ulaşmanız için taşıma hizmetlerinde yardımcı olurlar.

Evde Bakım Sözlüğü

Evde Bakım Hizmetlerinde kullanılan dil ve terimleri bilmeniz yakınlarınız için önemlidir. Aşağıdaki liste karışıklıkları önlemenize yardımcı olabilir.

Bakım Evleri / Yaşlı Bakım Evleri: 

Huzur evlerine benzer barınma ve hizmetler sunan ancak aynı zamanda tedavi sürekliliğini sağlayan doktor ve hemşirelik hizmetleri içeren tesislerdir.

Bakım Gözlemi: 

Yaşayan bir bakıcı tarafından sağlanan profesyonel ve gerçek bakım; 24 saat refakatçilik ve günlük bakım. Hasta ve aileyi, gece gündüz dikkatli bir şekilde gözlem altında tutar ve bakım şeklini gördüğü için aklı başında fikirler verir.

Darülaceze: 

Çalışma gücünü kaybetmiş, bakıma ve korunmaya muhtaç kimsesiz kişilerin tüm giyinme, barınma, gıda, sağlık ve bakım ihtiyaçlarını karşılayan, 24 saat aralıksız hizmet veren bir kurumdur.

Değerlendirme:  

Kalifiye bir sağlık uzmanının hastanın sağlık durumunu değerlendirmesidir.

Ebeveyn Bakımı: 

Hasta veya yaşlı kimsenin bakım ihtiyaçlarını aile fertlerinden birinin üstlenmesidir.

Emeklilik Toplulukları: 

Özellikle emekli yaşlılar için hizmet sunan kuruluşlar veya konut topluluklardır.

Evde Bakım / Evde Yaşlı Bakımı: 

Hastanın günlük ihtiyaçlarını karşılayabilmek için gerekli desteği bir aile üyesi, arkadaş veya bir profesyonelden almasıdır.

Evde Sağlık: 

Doktoru tarafından evde bakım ihtiyacı belirlenmiş bir hastaya, bakım için gerekli olan ekipmanı, sarf malzemeleri ve hemşirelik hizmetlerini sunmaktır.

Evde Bakım Hekimi: 

Hasta ihtiyaçlarını, bakım gereksinimlerini saptayan, planlayan ve takip eden doktordur.

Evde Bakım Hemşiresi: 

Pansuman, enjeksiyon, yara bakımı vb. tüm hemşirelik girişimlerini uygulayan uzman kişidir.

Geriatrik Bakım: 

İlerleyen yaşla birlikte ortaya çıkan ihtiyaçları karşılamak adına sunulan bakım hizmetleridir.

Hasta Bakıcı / Bakım Destek Personeli: 

Bir kişinin sağlık bakımından sorumlu olan kişi; bir aile üyesi, yakın arkadaş veya profesyonel bir uzman olabilir.

Kanser Bakımı: 

Kanser teşhisi konmuş bir hastanın bakım ihtiyaçlarının karşılanmasıdır.

Kişisel Destek Görevlisi: 

Yaşlı ve/veya akut, kronik veya terminal hastalıklara sahip olabilecek kişilere kişisel bakım ve destek sağlayan bakıcılardır.

Önleme: 

Hastalıktan kaynaklanan morbidite mortalitesini azaltan herhangi bir etkinlik.

Özel Bakım Hizmetleri: 

Özel sektöre ait bir şirket tarafından sağlanan bakım hizmetleridir.

Palyatif Bakım / Palyatif Evde Bakım: 

Terminal hastalıkları olan hastalar için sağlanan evde veya merkezlerde sağlanan bakım hizmetleridir.

Palyatif Hemşirelik Bakımı: 

Eğitimli ve deneyimli Uzman Hemşire tarafından sağlanan kaliteli yaşam sonu bakımı.

Sağlık Yardımcıları: 

Hasta veya engelli hastalar için kişisel bakım sağlayan kapsamlı tecrübeye ve becerilere sahip iyi eğitimli ve nitelikli bir bakıcılar.

Uzman Hemşire: 

Hasta veya engelliler için bakım yapmak için sağlık alanında kapsamlı tecrübelerle eğitimli kişi.

Uzun Dönemli Bakım Tesisleri: 

Artık bağımsız olamayan ve ekstra bakıma ve desteğe ihtiyaç duyan yaşlılar için yatak ve hemşirelik hizmetleri sağlayan kurumlar veya tesislerdir.

Yaşam Destek Bakıcısı: 

Bakmakta oldukları kişiyle ikamet eden bakıcılardır.

Yaşlı Bakım Evi: 

Yaşlı bakım evi, yaşlılar için yüksek standartlara uygun sağlık, hemşirelik ve bakım hizmetleri sunmaktadır.