Alzheimer hastalığını anlamak, karşılaşılan sorunlarla başa çıkmak için çok önemlidir. Bilinçsiz, amaçsız ve şuursuzca dolaşma; Alzheimer hastalarının yaşadığı tipik bir olaydır. Hastalar genellikle bilinçli olarak çıktıkları yoldan geri dönemezler veya bir arama ve yardım sonucu evlerine geri dönebilirler. Evlerinden ya da bakım merkezlerinden dışarı çıkan hastalar kendilerini kimi zaman eskiden yaşadıkları yerlerde ya da kimi zaman yola çıktıkları yerlerden çok uzakta buluyorlar.  

Alzheimer Hastalığını Anlamak: Bilinçsiz Gezinme

Amaçsızca dolaşmaya kimi zaman bazı ilaçlar neden olabilir. Fakat; şuursuzca dolaşan hastalar genellikle aşağıdaki nedenlerden ötürü dolaşırlar:

• Bir şey aramak için: Amaçsızca yola çıkan hastalar genellikle bir şey ya da tanıdıklarını sandıkları birini aradıkları zaman yola çıkarlar. Ya da kimi zaman yola; acıktıkları, susadıkları gibi temel ihtiyaçları olduğu ve karşılamak istedikleri zaman çıkarlar. Fakat neden yola çıktıklarını ve nereye gittiklerini unuturlar. İstatistik olarak bilinen bir neden ise kaybolanlarının çoğunun tuvalet arıyor olmasıdır.
• Bir şeyden kaçmak için: Kaybolan Alzheimer hastalarının bir kısmının nedeni ise korku ya da anksiyetedir. Kimi zaman onları birinin takip ettiğini zannederler ya da evde çıkan bir ses nedeni korkup evden çıkarlar.
• Geçmişi tekrar yaşama: Alzheimer’lı hasta eğer her gün aynı saatte amaçsızca evden dışarı çıkıyor ise muhtemelen geçmişte yaşadığı rutini hatırlıyordur. Örneğin her sabah 8’de evden çıkan bir kişi büyük ihtimal ile geçmişte işe gittiği günleri hatırlıyor ve evden ile işe gitmek için çıkıyordur.

 

Alzheimer Hastalığını Anlamak: Bilinçsiz Gezinmeye Engel Olma

Anne ya da babanız Alzheimer tanısı aldığı için evden amaçsıca çıkıyor ve kayboluyor ise onun dolaşmasına engel olmak için aşağıdaki stratejileri dikkate alın:

• Farklı aktiviteler ile oyalayın: Yakınınıza onu oyalamak için çeşitli tekliflerde bulunun. Bir şeyler atıştırmayı, banyoya girmeyi teklif edin ve aklını meşgul tutmaya çalışın. Üstelik fiziksel aktiviteler ile yorulursa daha kaliteli ve sakin bir uyku çekebilir.
• Görsel ipuçları hazırlayın: Alzheimer hastası olan kişiler genellikle yerleri unutabilirler. Bu mekanlar kimi zaman yaşadıkları ev ya da evin odaları bile olabilir. Bu gibi durumlar için evin odalarına resimler yerleştirin. Mesela banyonun kapısına, mutfağın kapısına odayı tanıtan resimler yerleştirin. Ya da boş zamanlarınızda onunla birlikte yakınınızdaki yerleri tanımak için ufak yürüyüşler yapın.
• Planlarını bozun: Eğer yakınınız her gün aynı saatte evden sebepsizce çıkmaya çalışıyor ise o saatlerde ona yapacak başka aktiviteler yaratın. Dışarı çıkmaya meyilli olduğu vakitler için siz rutin planlar yapın ve onu bunlara ikna edin. Bir başka çözüm olarak da yakınınızın montunu ya da evin anahtarlarını saklayabilirsiniz.

 

Yakınınızı Güvende Tutun

Siz elinizden gelen en iyi çabayı sarf ettiğiniz halde yakınınız yine bilinçsizce dolaşmaya çıkabilir. Bazı durumlarda Alzheimer hastalığını anlamak ve bunu engellemek mümkün olmayabilir. Fakat yakınınızı güvende tutmak için aşağıdaki teknikleri ve önerileri göz önünde bulundurun.

• Tehlikeleri azaltın: Uzatma kablosu veya tel gibi aletleri evinizde kolay ulaşılır yerlerde tutmayın. Yakınınızın gece evin içinde dolaşma ihtimalini düşünerek evi tamamen karanlık bırakmayın. Gece özellikle koridorları ve düşmeleri önlemek için merdiven ile kapıları aydınlatacak ufak ışıklar kullanın.
• Güvenli bir gezinme yolu hazırlayın: Eğer yakınınızın sebepsiz dolaşması sıkıntı ya da fiziksel bir ihtiyaçtan ötürü değil ise ona yürümesi ve dolaşması için alanlar yaratın. Örneğin evinizi fazla eşyalardan arındırıp rahat yürünecek bir hale sokun ya da bahçeniz var ise bahçenizi tehlikesiz bir alan haline getirin.
• Alarm veya kilit kullanın: Yakınınız hareket ettiğinde sizi bu durumdan haberdar edecek çeşitli cihazlardan yardım alın. Bu cihazlar; basınca duyarlı paspas ya da dış kapının açılması ile sinyal veren bir alarm olabilir. Alarmlar ve uyarıcılar ile birlikte yakınınızın haberiniz olmadan evden çıkmasını önlemek adına kapıları ve pencereleri kapatarak kilitleyebilirsiniz.
• Kapıları kamufle edin: Yakınınızın dışarı çıkıp kaybolmasına ya da kendisine zarar vermesine engel olmak için kapıları kamufle edin. Örneğin evdeki kapıları duvarlar ile aynı duvar kağıdından kaplayabilirsiniz. Ya da kapılara ayna koymak onu durdurmak için yeterli olacaktır.
• GPS cihazı kullanın: Yakınınızın kendi başına dışarı çıkmasına engel olamıyor ve kaybolmasından korkuyorsanız kendisinin fark etmeyeceği bir şekilde giysisinin içine GPS sistemi yerleştirin. Böylece kaybolsa dahi onun nerede olduğunu öğrenebilirsiniz.

 

Güvende Geri Döneceğinden Emin Olun

Alzheimer hastaları kayboldukları zaman onları bulmak zor hatta kimi zaman mümkün olmayabilir. Çünkü kayboldukları zaman yardım isteyemeyebilir ya da onları arayanların çağrılarına cevap veremeyebilirler. Bulunan hastalar ise isimlerini ve nerede yaşadıklarını hatırlayamayabilirler. Eğer yakınınızın kaybolması ihtimalinden yana endişeliyseniz bu endişenizi aileniz, komşularınız ve yakın çevreniz ile paylaşın, onları bilgilendirin. Yakınınızı tehlikede ya da kaybolmuş olarak gördükleri zaman arayabilecekleri acil numaraları onlara iletin. Yakınınızın cebine ya da cüzdanına kaybolduğu zaman onu bulan kişiyi bilgilendirecek şekilde hastalığı hakkında bilgi yazın, aranması gereken irtibat numaralarını not edin.